AI đã thay đổi cuộc chơi toàn cầu như thế nào trong thập kỷ qua?
Từ khóa:
Blogs
July 24, 2025
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn cầu, và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Tại trung tâm của cuộc biến đổi này là sự kết hợp giữa Internet Vạn Vật (IoT) và Trí tuệ nhân tạo (AI), tạo nên một hệ sinh thái doanh nghiệp thông minh hoàn toàn mới. Với thị trường IoT toàn cầu được dự báo sẽ đạt 629,5 tỷ USD vào năm 2025, và riêng tại Việt Nam có thể tăng từ 6,23 tỷ USD năm 2023 lên hơn 13,1 tỷ USD vào năm 2028, chúng ta đang chứng kiến một cuộc chuyển mình lịch sử trong cách thức vận hành doanh nghiệp.
Internet Vạn Vật không còn là khái niệm xa vời mà đã trở thành hiện thực sống động trong cuộc sống hàng ngày và hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Theo định nghĩa của Wikipedia tiếng Việt, Internet Vạn Vật là “mạng lưới thiết bị kết nối Internet” trong đó các thiết bị, phương tiện vận tải được nhúng với các bộ phận điện tử, phần mềm, cảm biến, cơ cấu chấp hành cùng với khả năng kết nối mạng máy tính.
Tại Việt Nam, IoT đang dần len lỏi vào nhiều lĩnh vực trong đời sống và kinh tế, đặc biệt trong năng lượng, giao thông vận tải, hậu cần và logistics. Hầu hết các tỉnh thành đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển đô thị thông minh, Việt Nam đang cho thấy quyết tâm mạnh mẽ trong việc ứng dụng công nghệ tiên tiến để phát triển kinh tế.
Theo nghiên cứu của Research and Markets, quy mô thị trường IoT tại Việt Nam sẽ có tốc độ tăng trưởng 16,04% mỗi năm trong giai đoạn 2023-2028. Con số này phản ánh tiềm năng to lớn của thị trường trong nước, được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố quan trọng:
Việt Nam đã đạt được những thành tựu ấn tượng với hơn 82,4% hộ gia đình sử dụng internet cáp quang và hơn 87% dân số sử dụng điện thoại thông minh. Đặc biệt, việc triển khai mạng 5G đang mở ra những cơ hội mới cho việc kết nối và xử lý dữ liệu theo thời gian thực.
Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đã bước vào năm thứ năm, với mục tiêu xử lý trực tuyến 90% hồ sơ công việc của chính phủ và kết nối tất cả các cơ sở dữ liệu quốc gia. Điều này tạo ra nền tảng vững chắc cho việc phát triển các ứng dụng IoT trong khu vực công.
Năm 2025 đánh dấu sự ra đời của một khái niệm cách mạng: AIoT (Artificial Intelligence of Things) – sự kết hợp giữa AI và IoT. Theo dự báo của IDC, đến năm 2025, 70% hệ thống IoT doanh nghiệp sẽ tích hợp học máy theo thời gian thực. Điều này không chỉ là việc thu thập dữ liệu đơn thuần mà là tạo ra các hệ thống có khả năng tự tối ưu hóa và đưa ra quyết định thông minh.
Ví dụ điển hình là việc các cảm biến dự đoán bảo trì trong các nhà máy của BMW có thể phân tích rung động thiết bị để dự báo sự cố sớm hơn 8 giờ so với kỹ sư con người. Tại Barcelona, các camera AI tích hợp IoT có thể tự động điều hướng giao thông trong các tình huống khẩn cấp.
Một trong những xu hướng quan trọng nhất của IoT năm 2025 là Điện toán biên. Công nghệ này cho phép xử lý dữ liệu ngay tại nguồn, giảm độ trễ và tăng tính tự chủ của các thiết bị IoT. Thay vì phải gửi tất cả dữ liệu lên đám mây để xử lý, các thiết bị thông minh có thể đưa ra quyết định tức thời dựa trên AI được tích hợp ngay trong chúng.
Điều này đặc biệt quan trọng trong các ứng dụng yêu cầu phản hồi tức thời như hệ thống quản lý giao thông thông minh, nơi việc chậm trễ vài giây có thể gây ra tắc nghẽn hoặc tai nạn.
Trong lĩnh vực sản xuất, IoT đang tạo nên cuộc cách mạng thực sự với khái niệm Nhà máy thông minh. Tại Việt Nam, Khu công nghiệp Yên Phong, Bắc Ninh đã trở thành khu công nghiệp đầu tiên áp dụng 5G và IoT trong sản xuất, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa Công nghiệp 4.0.
Bảo trì dự đoán: Thay vì bảo trì theo lịch trình cố định, các cảm biến IoT có thể theo dõi tình trạng máy móc 24/7 và dự báo khi nào cần bảo trì. Điều này giúp giảm 41,9% thời gian chết máy và tiết kiệm đến 74,63% năng lượng so với phương pháp truyền thống.
Quản lý chất lượng tự động: Hệ thống IoT có thể giám sát các thông số như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất trong thời gian thực, đảm bảo sản phẩm luôn đạt tiêu chuẩn chất lượng mà không cần can thiệp của con người.
Tối ưu hóa chuỗi cung ứng: Các thẻ RFID và cảm biến GPS cho phép theo dõi hàng hóa từ kho đến tay người tiêu dùng, giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện về hoạt động logistics.
Lĩnh vực y tế đang chứng kiến những ứng dụng IoT đột phá với các thiết bị đeo thông minh và hệ thống giám sát bệnh nhân từ xa. Các cảm biến có thể thu thập dữ liệu sinh hiệu của bệnh nhân và AI sẽ phân tích để phát hiện các bất thường. Điều này không chỉ nâng cao chất lượng chăm sóc mà còn giảm chi phí đáng kể cho hệ thống y tế.
Tại Việt Nam, với dự báo chi tiêu y tế sẽ vượt 34 tỷ USD vào năm 2030, việc ứng dụng IoT trong y tế trở thành cần thiết để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dân.
Trong lĩnh vực bán lẻ, IoT đang biến đổi trải nghiệm mua sắm thông qua các giải pháp như:
Cảm biến trên kệ có thể theo dõi lượng hàng tồn kho và tự động thông báo khi cần bổ sung. AI phân tích dữ liệu này để dự đoán nhu cầu khách hàng và tối ưu hóa việc quản lý hàng tồn.
Công nghệ RFID và NFC cho phép khách hàng thanh toán mà không cần qua quầy, giảm thời gian chờ và nâng cao trải nghiệm mua sắm.
Walmart đã áp dụng thành công các công cụ AI-IoT để rút ngắn chu kỳ phát triển sản phẩm từ sáu tháng xuống còn sáu tuần, cho thấy tiềm năng to lớn của công nghệ này trong việc tăng tốc độ đổi mới.
Việt Nam đang từng bước hiện thực hóa ước mơ về các thành phố thông minh. Theo thống kê mới nhất, cả nước có 48/63 tỉnh thành đang triển khai đề án phát triển đô thị thông minh, với hơn 40 địa phương đã có Trung tâm điều hành thông minh (IOC) cấp tỉnh.
Đà Nẵng nổi bật là một trong những thành phố tiên phong, đạt được nhiều giải thưởng trong năm 2023 bao gồm “Thành phố điều hành, quản lý hạ tầng và dịch vụ công thông minh” và “Thành phố quản lý môi trường thông minh, xanh, sạch”. Thành phố đã xây dựng hệ thống mạng đô thị kết nối gần 200 cơ quan, đơn vị và hơn 1.300 điểm phát Wi-Fi công cộng.
Cần Thơ đã thí điểm hệ thống giám sát và cảnh báo chất lượng môi trường sử dụng các cảm biến IoT để tự động thu thập dữ liệu. Đà Lạt xây dựng hệ thống chiếu sáng công cộng điều khiển thông minh nhằm tiết kiệm năng lượng và nâng cao hiệu quả quản lý.
Quản lý giao thông thông minh: Hệ thống cảm biến IoT trên đường phố có thể theo dõi lưu lượng giao thông và tự động điều chỉnh đèn tín hiệu để giảm ùn tắc. Tại Los Angeles, việc triển khai camera và cảm biến đường bộ đã giúp kiểm soát luồng giao thông với cập nhật thời gian thực.
Quản lý năng lượng thông minh: Lưới điện thông minh tích hợp công nghệ cảm biến số có thể tối ưu hóa việc sản xuất, truyền tải và phân phối điện. Điện toán biên cho phép giám sát sử dụng năng lượng theo thời gian thực và điều chỉnh tức thời để phân bổ năng lượng nơi cần thiết nhất.
Quản lý chất thải thông minh: Cảm biến trong thùng rác có thể thông báo khi nào thùng đầy, tối ưu hóa lộ trình thu gom rác và giảm chi phí vận hành. Điều này giúp giữ thành phố sạch sẽ và giảm tác động môi trường.
An toàn công cộng: Hệ thống camera thông minh tích hợp AI có thể phát hiện các tình huống bất thường và tự động cảnh báo lực lượng chức năng. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho người dân và du khách.
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, IoT cũng đặt ra những thách thức bảo mật nghiêm trọng. Theo thống kê, 87% hệ thống bảo mật hiện tại dựa vào AI để phát hiện mối đe dọa nhanh hơn, nhưng các cuộc tấn công sử dụng học máy cũng đang gia tăng với tốc độ tương tự.
Mỗi thiết bị IoT kết nối mạng đều tạo ra một điểm vào tiềm tàng cho tin tặc. Không giống như hệ thống IT truyền thống, nhiều thiết bị IoT thiếu các biện pháp bảo mật mạnh mẽ để chống lại việc khai thác.
Nhiều thiết bị IoT vẫn sử dụng thông tin đăng nhập mặc định như “admin/admin” hoặc “1234”. Khi kết hợp với truy cập từ xa không bảo mật, điều này tạo điều kiện cho tin tặc dễ dàng xâm nhập.
Nhiều thiết bị IoT vẫn dựa vào các giao thức truyền thông không bảo mật như HTTP, Telnet, hoặc MQTT không mã hóa. Dữ liệu không được mã hóa có thể bị chặn bắt và lợi dụng bởi kẻ tấn công.
Blockchain đang nổi lên như một giải pháp đầy hứa hẹn cho các thách thức bảo mật IoT. Công nghệ này tạo ra một sổ cái phân tán không thể thay đổi, nơi mọi giao dịch đều được xác minh và ghi lại một cách minh bạch.
Phân quyền và loại bỏ điểm trung tâm: Blockchain cho phép dữ liệu được chia sẻ theo mô hình ngang hàng (peer-to-peer) mà không cần kiểm soát tập trung. Điều này giúp giảm chi phí kinh doanh và tăng tính bảo mật của hệ thống.
Xác thực và toàn vẹn dữ liệu: Blockchain xác minh dữ liệu và đảm bảo nó đến từ nguồn đáng tin cậy, cải thiện việc truyền tải an toàn và nâng cao các thỏa thuận về quyền riêng tư. Sổ cái số đáng tin cậy hiển thị ai có thể truy cập dữ liệu IoT và ai có quyền xử lý các giao dịch.
Hợp đồng thông minh: Các hợp đồng thông minh được mã hóa trong khung blockchain có thể tự động thực thi khi đáp ứng các điều kiện cụ thể. Ví dụ, nếu cảm biến nhiệt độ phát hiện nhiệt độ vượt ngưỡng cho phép, hệ thống sẽ tự động giải phóng khoản thanh toán bảo hiểm.
Việc triển khai mạng 5G đang mở ra kỷ nguyên mới cho IoT với tốc độ truyền dữ liệu nhanh hơn và độ trễ thấp hơn. Điều này đặc biệt quan trọng cho các ứng dụng yêu cầu phản hồi thời gian thực như xe tự lái, phẫu thuật từ xa, và hệ thống điều khiển công nghiệp.
Kết nối LPWAN: Các giao thức mạng diện rộng công suất thấp (LPWAN) như NB-IoT, Cat.1 bis, và 5G RedCap đang trở thành xu hướng chủ đạo. GSMA dự báo sẽ có 5,8 tỷ kết nối LPWAN vào năm 2025, với NB-IoT chiếm 68% thị phần đồng hồ thông minh tại Trung Quốc nhờ khả năng hoạt động liên tục 10 năm chỉ với một lần sạc pin.
Một xu hướng mới thú vị là sự phát triển của các thiết bị IoT có khả năng nhận biết cảm xúc con người thông qua giọng nói, biểu hiện khuôn mặt hoặc dữ liệu sinh lý. Đối với doanh nghiệp, điều này mở ra cánh cửa cho trải nghiệm khách hàng siêu cá nhân hóa trong các ngành như bán lẻ và chăm sóc sức khỏe. Đối với người tiêu dùng, điều này có nghĩa là công nghệ đồng cảm hơn – như nhà thông minh có thể giảm stress hoặc thiết bị đeo có thể phát hiện và phản hồi với tình trạng lo âu.
Mặc dù có tiềm năng lớn, việc triển khai IoT tại Việt Nam vẫn gặp phải nhiều thách thức. Theo khảo sát của Cisco, Microsoft và IoT Analytics, tỷ lệ thành công của các dự án IoT chỉ đạt 30%, trong khi có đến 70% dự án dừng ở giai đoạn thử nghiệm hoặc thất bại khi triển khai diện rộng.
Thiếu định hướng rõ ràng: Nhiều doanh nghiệp bắt đầu dự án IoT mà không có mục tiêu cụ thể, dẫn đến việc đầu tư dàn trải mà không đạt hiệu quả mong muốn. Doanh nghiệp cần trả lời được câu hỏi “IoT sẽ giải quyết vấn đề gì?” trước khi bắt đầu bất kỳ dự án nào.
Chi phí đầu tư cao: Một hệ thống IoT đầy đủ từ phần cứng, phần mềm đến hạ tầng mạng có thể tiêu tốn hàng tỷ đồng. Với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, việc tính toán ROI và thời gian thu hồi vốn trở thành yếu tố quyết định.
Thiếu nhân lực chuyên môn: Sau khi triển khai, doanh nghiệp cần đội ngũ chuyên môn để vận hành, bảo trì và nâng cấp hệ thống. Thiếu nhân sự hoặc chiến lược dài hạn là nguyên nhân khiến nhiều dự án thất bại.
Sự phối hợp giữa các phòng ban: IoT đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa bộ phận vận hành (OT), công nghệ thông tin (IT) và nghiệp vụ sản xuất. Tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam, ranh giới giữa các phòng ban còn cứng nhắc, gây khó khăn trong triển khai và vận hành.
Bắt đầu với các dự án nhỏ: Thay vì triển khai toàn diện ngay từ đầu, doanh nghiệp nên bắt đầu với các dự án thí điểm để tích lũy kinh nghiệm và chứng minh giá trị của IoT.
Hợp tác với đối tác công nghệ: Như ông Châu Phạm từ MediaTek đã chia sẻ, “Không một ai có thể làm mọi thứ trong IoT”. Việc hợp tác với các đối tác công nghệ có kinh nghiệm sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận công nghệ tiên tiến và giảm rủi ro.
Đào tạo nhân lực: Đầu tư vào việc đào tạo đội ngũ nhân viên am hiểu công nghệ IoT là chìa khóa cho sự thành công dài hạn của các dự án chuyển đổi số.
Với dân số trẻ, am hiểu công nghệ và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ, Việt Nam đang có vị thế thuận lợi để trở thành một trong những thị trường IoT năng động nhất khu vực. Theo dự báo của Deloitte Đông Nam Á, đến năm 2027, Việt Nam sẽ có khoảng 14,8 triệu thiết bị kết nối IoT.
Chương trình Chuyển đổi số quốc gia 2024-2026: Với mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp Việt Nam chuyển đổi số, chương trình này sẽ tạo ra thị trường rộng lớn cho các doanh nghiệp công nghệ số trong nước.
Phát triển hệ sinh thái IoT: Các doanh nghiệp công nghệ lớn như Intel, Nokia, Qualcomm, MediaTek, Advantech đang hiện diện tại Việt Nam, tạo nền tảng cho sự phát triển của hệ sinh thái IoT trong nước.
IoT không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế mà còn góp phần quan trọng vào phát triển bền vững. Các công nghệ tiết kiệm năng lượng mới đang được tích hợp vào thiết bị IoT, giúp giảm mức tiêu thụ điện năng. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, việc ứng dụng IoT để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và giảm phát thải trở thành một ưu tiên hàng đầu.
Nông nghiệp thông minh: IoT giúp nông dân tối ưu hóa việc tưới tiêu, bón phân và quản lý cây trồng, không chỉ tăng năng suất mà còn giảm tác động môi trường.
Quản lý năng lượng thông minh: Hệ thống IoT có thể giám sát và tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng trong các tòa nhà, nhà máy, và thành phố, góp phần giảm khí thải carbon.
IoT và Smart Business không còn là xu hướng mà đã trở thành hiện thực không thể đảo ngược trong kỷ nguyên số. Tại Việt Nam, với sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, hạ tầng công nghệ ngày càng hoàn thiện, và tiềm năng thị trường to lớn, chúng ta đang đứng trước một cơ hội lịch sử để bứt phá trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Tuy nhiên, thành công không đến một cách tự nhiên. Doanh nghiệp cần có chiến lược rõ ràng, đầu tư đúng mức vào công nghệ và con người, đồng thời chú trọng đến các vấn đề bảo mật và phát triển bền vững. Chỉ khi đó, IoT mới thực sự trở thành động lực thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp và đất nước trong tương lai.
Như Thủ tướng Pham Minh Chinh đã nhấn mạnh, chuyển đổi số là “xu hướng không thể đảo ngược và yêu cầu khách quan để theo kịp các nước phát triển”. IoT và Smart Business chính là chìa khóa để mở cánh cửa tương lai, nơi mọi vật đều được kết nối, mọi dữ liệu đều có ý nghĩa, và mọi quyết định đều được tối ưu hóa bằng trí tuệ nhân tạo.
Cuộc hành trình này vừa thách thức vừa đầy hứa hẹn. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và quyết tâm mạnh mẽ, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong việc ứng dụng IoT để xây dựng nền kinh tế số hiện đại, thông minh và bền vững.
Nguồn tham khảo:
Phát triển bởi Cánh Cam Solution.
Bản quyền © 2025. Đã đăng ký.
Tiểu sử: Với vai trò quản lý và phát triển mối quan hệ giữa khách hàng và doanh nghiệp, đồng thời triển khai hiệu quả các dự án phần mềm và giải pháp số cho doanh nghiệp. Thành thạo trong việc thu thập yêu cầu người dùng, phối hợp với đội ngũ kỹ thuật, giám sát tiến độ và đảm bảo sản phẩm đáp ứng đúng nhu cầu.
Chuyên môn/Kỹ năng chính:
Tiểu sử: Tôi là một lập trình viên full-stack với thế mạnh đặc biệt trong việc phát triển và tùy biến hệ thống ERP, cùng với nền tảng vững chắc ở cả backend và frontend.
Tiểu sử: Được 'tôi luyện' qua 4 năm đầy thử thách tại Bách Khoa, mình là một kỹ sư đa năng với chuyên môn về AI và phát triển Backend, tập trung vào việc kiến tạo các giải pháp đột phá cho lĩnh vực Fintech và Blockchain. Mình đam mê việc 'dạy' cho máy tính cách suy nghĩ và dự đoán, đồng thời xây dựng hạ tầng vững chắc để đưa những ý tưởng đó vào doanh nghiệp hay cuộc sống.
AI & Machine Learning:
Backend Development:
Tiểu sử: Với định hướng trở thành một nhà phát triển giao diện và quản lý nội dung số, tôi luôn luôn cập nhật và trau dồi kiến thức về lập trình giao diện người dùng, phân tích hành vi người dùng, xây dựng chiến lược nội dung và tối ưu trải nghiệm trên nền tảng web. Luôn phát huy tư duy sáng tạo, cập nhật xu hướng công nghệ mới nhất và không ngừng đổi mới.
Chuyên môn/Kỹ năng chính:
Lĩnh vực nghiên cứu: MarTech, AI Automation, User Experience
Tiểu sử: Với vai trò Designer, tôi không chỉ tạo ra những thiết kế đẹp mắt mà còn là người kể chuyện bằng hình ảnh. Tôi vận dụng tư duy sáng tạo và kỹ năng chuyên môn để mang đến các sản phẩm thiết kế đột phá, đáp ứng đúng mục tiêu kinh doanh và gây ấn tượng mạnh mẽ.
Chuyên môn/Kỹ năng chính:
Ngôn ngữ lập trình: C++, Java, Python, SQL.
Công nghệ:
Cơ sở dữ liệu: PostgreSQL, MySQL.
Kỹ năng: Document phần mềm, phân tích và thiết kế cơ sở dữ liệu, kiến trúc hệ thống và truyền đạt kiến thức.
Sở thích: Nghiên cứu thêm về công nghệ, học thêm những thứ mới, đọc sách.