AI đã thay đổi cuộc chơi toàn cầu như thế nào trong thập kỷ qua?

Leandix

September 3, 2025

-,Blogs

Trong thập kỷ vừa qua, trí tuệ nhân tạo (AI) đã chứng kiến sự phát triển vượt bậc từ một khái niệm thuần lý thuyết trở thành động lực chính thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện của nền kinh tế thế giới. Từ năm 2015 đến 2025, chúng ta đã chứng kiến sự bùng nổ không chỉ về quy mô thị trường – từ vài tỷ USD lên con số 391 tỷ USD năm 2024 – mà còn về tầm ảnh hưởng sâu rộng đến mọi ngành nghề, từ y tế, giáo dục đến tài chính và sản xuất. Đặc biệt, với 78% các tổ chức toàn cầu hiện đang sử dụng AI trong hoạt động kinh doanh, so với chỉ 55% vào năm 2023, rõ ràng AI không còn là xu hướng mà đã trở thành yếu tố cạnh tranh thiết yếu trong thời đại số.

1. Cách mạng Công nghệ Thông tin Nhân tạo

1.1. Từ khái niệm đến thực tế

Nhìn lại thập kỷ qua, AI đã trải qua hành trình biến đổi đáng kinh ngạc từ những ứng dụng đơn giản như hệ thống gợi ý trên các trang web thương mại điện tử đến những công cụ phức tạp có khả năng tạo ra nội dung, phân tích dữ liệu lớn và đưa ra quyết định thông minh. Năm 2015, việc tương tác với AI chủ yếu giới hạn ở các ứng dụng cơ bản như trợ lý ảo đơn giản hoặc hệ thống đề xuất sản phẩm. Tuy nhiên, với sự phát triển của học máy và mạng nơ-ron sâu, AI hiện tại có thể xử lý các tác vụ phức tạp như phân tích hình ảnh y khoa, dịch thuật tự động, và thậm chí sáng tác nghệ thuật.

Sự chuyển đổi này không chỉ đơn thuần là tiến bộ kỹ thuật mà còn thể hiện sự thay đổi căn bản trong cách chúng ta tiếp cận và giải quyết vấn đề. AI đã chuyển từ vai trò công cụ hỗ trợ sang trở thành trung tâm của nhiều quy trình kinh doanh. Các doanh nghiệp không còn chỉ sử dụng AI để tự động hóa các tác vụ lặp lại mà còn tận dụng khả năng phân tích dự đoán để đưa ra chiến lược kinh doanh dài hạn.

1.2. Những cột mốc quan trọng 2015-2025

Giai đoạn 2015-2019 đánh dấu sự bùng nổ đầu tiên trong việc áp dụng AI, với tỷ lệ sử dụng dịch vụ AI của doanh nghiệp tăng 270%, từ chỉ 10% năm 2015 lên 37% vào năm 2019. Điều này phản ánh sự chuyển đổi từ giai đoạn thử nghiệm sang ứng dụng thực tế trong các tổ chức. Năm 2020-2021, đại dịch COVID-19 đã trở thành chất xúc tác mạnh mẽ, thúc đẩy việc số hóa và áp dụng AI trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là y tế và giáo dục.

Giai đoạn 2022-2024 chứng kiến sự ra đời của AI tạo sinh (Generative AI) với các mô hình như ChatGPT, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong cách con người tương tác với máy móc. Việc đầu tư tư nhân vào AI tạo sinh đã đạt 33.9 tỷ USD năm 2024, tăng 18.7% so với năm 2023 và gấp 8.5 lần so với năm 2022. Điều đáng chú ý là AI tạo sinh hiện chiếm hơn 20% tổng đầu tư tư nhân liên quan đến AI toàn cầu.

1.3. Sự bùng nổ của học máy và học sâu

Những tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực học máy và học sâu đã tạo nền tảng cho cuộc cách mạng AI hiện tại. Sự phát triển của các mạng nơ-ron tích chập và mạng nơ-ron hồi quy đã trở thành trung tâm của các hệ thống AI hiện đại, được hỗ trợ bởi những tiến bộ trong công nghệ bán dẫn và điện toán đám mây. Đặc biệt, việc áp dụng kiến trúc transformer đã cách mạng hóa xử lý ngôn ngữ tự nhiên, tạo ra những mô hình AI có khả năng hiểu và tạo ra văn bản với chất lượng gần như con người.

Chi phí suy luận cho một hệ thống hoạt động ở mức độ GPT-3.5 đã giảm hơn 280 lần từ tháng 11/2022 đến tháng 10/2024. Ở cấp độ phần cứng, chi phí đã giảm 30% hàng năm trong khi hiệu quả năng lượng cải thiện 40% mỗi năm. Những cải tiến này không chỉ làm cho AI trở nên dễ tiếp cận hơn mà còn mở ra khả năng ứng dụng AI trong các lĩnh vực trước đây không khả thi về mặt kinh tế.

2. AI biến đổi cảnh quan kinh tế toàn cầu

2.1. Thị trường AI: Từ 391 tỷ USD đến 1.81 nghìn tỷ USD

Thị trường AI toàn cầu đã trải qua sự tăng trưởng phi thường trong thập kỷ qua. Từ quy mô khiêm tốn vào đầu những năm 2010, thị trường AI hiện được định giá khoảng 391 tỷ USD năm 2024 và dự kiến sẽ đạt 1.81 nghìn tỷ USD vào năm 2030, tương ứng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 35.9%. Con số này không chỉ phản ánh sự quan tâm của nhà đầu tư mà còn cho thấy nhu cầu thực tế ngày càng tăng đối với các giải pháp AI trong mọi ngành nghề.

Đầu tư tư nhân vào AI đã tăng hơn 13 lần kể từ năm 2014, với Hoa Kỳ dẫn đầu về đầu tư AI tư nhân với 109.1 tỷ USD năm 2024, gần 12 lần cao hơn Trung Quốc (9.3 tỷ USD) và 24 lần Vương quốc Anh (4.5 tỷ USD). Khoảng cách này thậm chí còn rõ nét hơn trong lĩnh vực AI tạo sinh, nơi đầu tư của Hoa Kỳ vượt tổng đầu tư của Trung Quốc và Liên minh Châu Âu cộng với Vương quốc Anh là 25.4 tỷ USD.

2.2. Tác động đến năng suất và cạnh tranh quốc gia

AI được dự đoán sẽ tạo ra thêm 15.7 nghìn tỷ USD doanh thu vào năm 2030, đóng góp vào việc tăng 26% GDP toàn cầu. Tác động này không đồng đều giữa các quốc gia và khu vực. Các nền kinh tế phát triển, với cơ sở hạ tầng kỹ thuật số tốt hơn và nguồn nhân lực chất lượng cao, được dự đoán sẽ hưởng lợi nhiều hơn từ cuộc cách mạng AI.

Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), AI sẽ ảnh hưởng đến gần 40% việc làm trên toàn thế giới, thay thế một số công việc và bổ sung cho những công việc khác. Điều đặc biệt của AI so với các làn sóng tự động hóa trước đây là khả năng tác động đến các công việc có kỹ năng cao, trong khi trước đây tự động hóa chủ yếu ảnh hưởng đến các tác vụ thường xuyên. Các nền kinh tế phát triển đối mặt với rủi ro lớn hơn từ AI nhưng cũng có nhiều cơ hội hơn để tận dụng lợi ích của nó.

2.3. Sự dịch chuyển quyền lực kinh tế

AI đang tạo ra sự dịch chuyển quyền lực kinh tế toàn cầu, với những quốc gia dẫn đầu trong việc phát triển và ứng dụng AI có thể củng cố vị thế thống trị của mình. Chỉ số Tác động Kinh tế AI độc quyền của Capital Economics cho thấy Hoa Kỳ dẫn đầu cuộc cách mạng AI, cùng với các Hổ châu Á, Vương quốc Anh, Israel và một số nước Bắc Âu cũng có vị thế tốt để hưởng lợi.

Cuộc cách mạng AI có khả năng giúp các nền kinh tế phát triển duy trì sự thống trị của họ và làm cho việc hội tụ thu nhập của các nền kinh tế mới nổi trở nên khó khăn hơn. Điều này có thể dẫn đến việc các nền kinh tế phát triển chiếm sáu trong số mười nền kinh tế lớn nhất vào năm 2040. Đối với Việt Nam, việc nắm bắt cơ hội từ AI trở thành yếu tố quan trọng để duy trì đà phát triển và không bị tụt lại phía sau trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

3. Chuyển đổi ngành công nghiệp

3.1. Y tế: Chẩn đoán thông minh và y học cá nhân hóa

Ngành y tế là một trong những lĩnh vực được hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc cách mạng AI trong thập kỷ qua. Từ những ứng dụng đơn giản trong quản lý lịch hẹn, AI hiện đã trở thành công cụ quan trọng trong chẩn đoán, điều trị và phát triển thuốc. Thị trường AI trong hình ảnh y khoa toàn cầu dự kiến sẽ đạt 11.6 tỷ USD vào năm 2030, với châu Á dẫn đầu về tăng trưởng.

Trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, AI đã chứng minh khả năng vượt trội trong việc phát hiện ung thư vú, với tỷ lệ chính xác cao hơn 20% so với phương pháp truyền thống. Các hệ thống AI có thể phân tích hàng nghìn hình ảnh y khoa mỗi ngày, phát hiện những dấu hiệu bất thường mà mắt người có thể bỏ qua. Đặc biệt quan trọng, AI không thay thế bác sĩ mà hoạt động như “ý kiến thứ hai” đáng tin cậy, giúp các chuyên gia tập trung vào những trường hợp cần can thiệp nhất.

AI cũng đang cách mạng hóa ngành dược phẩm thông qua việc tăng tốc quá trình phát triển thuốc. Các thuật toán AI có thể phân tích các tập dữ liệu sinh học khổng lồ, rút ngắn thời gian phát triển từ hơn 5 năm xuống chỉ vài tháng. Trong y học dự đoán, AI có thể dự báo các tình trạng bệnh lý trước khi xuất hiện triệu chứng, đặc biệt trong việc phát hiện sớm nhiễm trùng huyết – một tình trạng đe dọa tính mạng. Những hệ thống AI được triển khai trong các đơn vị chăm sóc tích cực có thể dự đoán sự khởi phát của nhiễm trùng huyết nhiều giờ trước khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện.

3.2. Giáo dục: Học tập thích ứng và cá nhân hóa

Lĩnh vực giáo dục đã chứng kiến sự chuyển đổi mạnh mẽ nhờ AI, từ những hệ thống học tập thích ứng đến các nền tảng cá nhân hóa giáo dục. Thị trường AI trong giáo dục toàn cầu dự kiến sẽ đạt 20 tỷ USD vào năm 2027, với các quốc gia như Trung Quốc, Hàn Quốc và Úc dẫn đầu trong việc tích hợp AI vào hệ thống giáo dục quốc gia.

Từ tháng 9/2025, Trung Quốc sẽ tích hợp AI vào chương trình giảng dạy quốc gia, biến nó thành môn học bắt buộc cho tất cả học sinh tiểu học và trung học. Trẻ em từ sáu tuổi sẽ học về robot học, tư duy thuật toán và học máy. Hàn Quốc cũng đã triển khai sách giáo khoa kỹ thuật số được hỗ trợ bởi AI cho toán, tiếng Anh và tin học với 70 triệu USD đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật số và 760 triệu USD cho đào tạo giáo viên.

Các nền tảng học tập thích ứng như DreamBox và Smart Sparrow sử dụng AI để phân tích phản hồi của học sinh theo thời gian thực, điều chỉnh bài học một cách linh hoạt để cho phép mỗi học sinh thành thạo các khái niệm theo tốc độ riêng của mình. Squirrel AI, một công ty giáo dục kết hợp cung cấp hệ thống học tập thích ứng lớn, đã cải thiện tỷ lệ chính xác trả lời câu hỏi của học sinh từ 78% lên 93% thông qua các lộ trình học tập cá nhân hóa. Hiện tại phục vụ hơn 24 triệu học sinh và xử lý 10 tỷ điểm dữ liệu hành vi học tập.

3.3. Tài chính: Từ phát hiện gian lận đến tư vấn tự động

Ngành dịch vụ tài chính đã trở thành một trong những lĩnh vực ứng dụng AI tích cực nhất, với các ứng dụng từ phát hiện gian lận đến tư vấn tài chính tự động. AI đang định hình lại toàn bộ chuỗi giá trị tài chính, từ quyết định đầu tư đến quản lý rủi ro và dịch vụ khách hàng.

Trong lĩnh vực thanh toán, công nghệ phát hiện gian lận dựa trên AI có thể chủ động tìm kiếm và xác định hành vi đáng nghi hoặc sự kiện bất thường trước khi các giao dịch gian lận xảy ra. Điều này không chỉ cải thiện khả năng bảo vệ gian lận cho khách hàng mà còn nâng cao trải nghiệm khách hàng bằng cách giảm thiểu các cảnh báo sai. Trong lĩnh vực bảo hiểm, việc tự động hóa xử lý khiếu nại và tài liệu khách hàng đã cải thiện quy trình làm việc, tăng hiệu quả của đại lý và hợp lý hóa việc thu thập và xác thực tài liệu.

AI cũng đang cách mạng hóa quản lý đầu tư và tư vấn tài chính. Các công ty sử dụng mô hình AI để tạo ra danh mục đầu tư, cung cấp hỗ trợ tài chính và đưa ra những hiểu biết thời gian thực cũng như khuyến nghị giao dịch cho khách hàng. Trong ngân hàng, các chatbot AI thông minh có thể cung cấp phản hồi âm thanh và video cho câu hỏi của khách hàng, với khả năng thực hiện các yêu cầu tùy chỉnh mà không cần can thiệp của con người.

Tác động kinh tế của AI trong dịch vụ tài chính là đáng kể. Chỉ riêng Netflix đã kiếm được 1 tỷ USD hàng năm từ các đề xuất cá nhân hóa tự động. 48% doanh nghiệp sử dụng một số hình thức AI để tận dụng dữ liệu lớn một cách hiệu quả, và 38% nhà cung cấp y tế sử dụng máy tính như một phần của quá trình chẩn đoán.

4. Việt Nam và cuộc đua AI khu vực

4.1. Chiến lược quốc gia về AI đến 2030

Việt Nam đã sớm nhận ra tầm quan trọng chiến lược của AI và đã phê duyệt Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng trí tuệ nhân tạo đến năm 2030 vào tháng 1/2021. Chiến lược này đặt mục tiêu đưa Việt Nam vào top 4 các nước ASEAN và top 50 thế giới về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI. Đây là bước đi quan trọng thể hiện tầm nhìn dài hạn của Việt Nam trong việc phát triển một nền kinh tế dựa trên AI.

Theo chiến lược này, đến năm 2030, Việt Nam sẽ trở thành trung tâm đổi mới và phát triển các giải pháp và ứng dụng AI trong khu vực Đông Nam Á và thế giới. Đất nước dự kiến xây dựng 10 thương hiệu AI có uy tín cao trong khu vực, phát triển ba trung tâm quốc gia về dữ liệu lớn và tính toán hiệu suất cao. Ngoài ra, khoảng 50 bộ dữ liệu mở sẽ được hình thành và kết nối giữa các ngành kinh tế khác nhau để hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI.

Thị trường AI của Việt Nam được định giá 753 triệu USD năm 2024 với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 28% từ 2024-2030. Điều đáng chú ý là Việt Nam đã đạt vị trí thứ 6 trong số 40 quốc gia trong Chỉ số AI Thế giới 2025, đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam lọt vào top 10 toàn cầu về nhận thức và sự sẵn sàng áp dụng AI. Việt Nam đứng thứ 3 toàn cầu về mức độ tin tưởng AI với 65.6 điểm và thứ 5 về mức độ chấp nhận AI với 71.6 điểm.

4.2. Ứng dụng AI trong sản xuất và dịch vụ

Việt Nam đã chứng kiến sự áp dụng AI ngày càng rộng rãi trong các ngành sản xuất và dịch vụ. 73% các công ty Việt Nam hiện đang tích hợp AI vào hoạt động kinh doanh, với 13.8% đạt giai đoạn ứng dụng quy mô lớn hoặc hoàn toàn. Các ứng dụng phổ biến nhất là trong IT/Phát triển phần mềm (79.1%) và Marketing (60.5%), nơi AI thúc đẩy cá nhân hóa, hiểu biết thị trường và đổi mới nhanh hơn.

Trong lĩnh vực sản xuất, Việt Nam đã triển khai AI chủ yếu trong bốn lĩnh vực chính: kiểm tra thị giác tự động và kiểm soát chất lượng trực tuyến, bảo trì dự đoán và giám sát tình trạng thiết bị, điều phối sản xuất thông qua MES được hỗ trợ bởi AI, và hỗ trợ AI trong logistics và nội logistics. Các công ty như VinFast, Schaeffler, và THACO đã trở thành những trường hợp điển hình trong việc ứng dụng AI và tự động hóa tiên tiến.

VinFast tại Hải Phòng sử dụng hệ thống tự động hóa tiên tiến và các hệ thống hỗ trợ AI từ các nền tảng toàn cầu như Siemens và các đối tác địa phương như FPT cho akaMES. Nhà máy Schaeffler tại Biên Hòa được xây dựng như một thí điểm kỹ thuật số cho khu vực, phù hợp với các mục tiêu Công nghiệp 4.0 trên các thiết bị kết nối và quy trình dựa trên dữ liệu. THACO đang tích hợp SCADA, MES và ERP để tạo ra một cấu trúc vận hành thống nhất trên sản xuất, chuỗi cung ứng và tài chính.

4.3. Leandix và giải pháp Odoo

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ tại Việt Nam, Leandix đã nổi lên như một đối tác đáng tin cậy trong việc cung cấp các giải pháp chuyển đổi số tinh gọn cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME). Với tầm nhìn trở thành đối tác hàng đầu, tiên phong trong việc kiến tạo tương lai số tinh gọn cho doanh nghiệp Việt Nam và khu vực, Leandix đã chuyên sâu vào việc triển khai các giải pháp Odoo ERP kết hợp với tích hợp AI.

Sứ mệnh của Leandix là trao quyền cho các doanh nghiệp thông qua các giải pháp chuyển đổi số tinh gọn, nhanh chóng và chi phí tối ưu. Công ty hỗ trợ toàn diện quy trình chuyển đổi số cho doanh nghiệp thông qua ba trụ cột chính: triển khai Odoo ERP, triển khai quy trình tự động hóa, và tích hợp AI. Với bộ sản phẩm của Leandix, doanh nghiệp có thể tối đa hóa năng suất làm việc, quản lý nhân sự hiệu quả và rút ngắn đến 80% thời gian phát triển sản phẩm.

Kết luận

Thập kỷ qua đã chứng kiến AI chuyển từ một khái niệm khoa học viễn tưởng thành động lực chính của nền kinh tế toàn cầu. Với thị trường tăng trưởng từ vài tỷ USD lên 391 tỷ USD và dự kiến đạt 1.81 nghìn tỷ USD vào 2030, AI không còn là xu hướng mà đã trở thành yếu tố cạnh tranh thiết yếu. Sự chuyển đổi này đã tác động sâu rộng đến mọi ngành nghề, từ y tế với khả năng chẩn đoán thông minh, giáo dục với học tập cá nhân hóa, đến tài chính với các giải pháp tự động hóa tiên tiến.

Đối với Việt Nam, việc đứng thứ 6 toàn cầu trong Chỉ số AI Thế giới 2025 và dẫn đầu về mức độ tin tưởng AI thể hiện tiềm năng to lớn của đất nước trong cuộc đua công nghệ khu vực. Với 73% doanh nghiệp đã tích hợp AI và chiến lược quốc gia đầy tham vọng hướng tới top 4 ASEAN về AI, Việt Nam đang định vị mình như một trung tâm đổi mới quan trọng. Trong bối cảnh này, những đơn vị như Leandix với chuyên môn về giải pháp Odoo tích hợp AI cho giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ các doanh nghiệp và tổ chức Việt Nam tận dụng tối đa tiềm năng của cuộc cách mạng AI.

Nhìn về tương lai, AI sẽ tiếp tục định hình lại cách chúng ta làm việc, học tập và sống. Những quốc gia và doanh nghiệp nào có thể thích ứng nhanh chóng và ứng dụng AI một cách hiệu quả sẽ dẫn đầu trong thời đại mới này. Việt Nam, với nền tảng vững chắc đã xây dựng trong thập kỷ qua và tầm nhìn chiến lược rõ ràng, hoàn toàn có thể trở thành một trong những quốc gia hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc cách mạng AI toàn cầu.